Asertywność oznacza umiejętność wyrażania swoich prawdziwych uczuć, myśli| i pragnień w sposób, który jest aprobowany społecznie i nie naruszający prawa innych osób do tego samego. Jest to zdolność, którą nabywamy w trakcie naszego rozwoju. Pozwala zachować nam własną tożsamość,pewną odrębność przy jednoczesnym poszanowaniu praw oraz indywidualności otaczających nas ludzi. Asertywność jest więc istotnym elementem w utrzymywaniu właściwych relacji międzyludzkich.
Asertywność jest sztuką dbałości o własne emocje, przekonania i inne korzyści, zaspokajanie własnych pragnień a przede wszystkim nie uleganie naciskom innych ludzi. Dlatego też bardzo często pojęcie asertywności utożsamiane jest z umiejętnością odmawiania, przypisywaniem sobie prawa do powiedzenia komuś "NIE". W istocie, liczne badania wykazują, że ludzie mają tendencję do podporządkowywania się szczególnie normom ustalonym przez grupę, ma to ważne znaczenie adaptacyjne. Często jesteśmy skłonni dostosować swoje zachowania i opinie do potrzeb innych, ponieważ chcemy być akceptowani i mieć trafny ogląd świata. Te mechanizmy motywacyjne sprawiają, że bardzo trudno jest nam odmówić, zwłaszcza osobie, która uchodzi za autorytet albo jest powszechnie lubiana. Pozwala nam to zyskać aprobatę i wsparcie ale często powoduje to też utratę przez nas jakiejś części naszej tożsamości, odrębności. Stałe podporządkowywanie się innym osobom i uleganie ich prośbom prowadzi do obniżenia się samooceny, pojawienia się stresu, wewnętrznych konfliktów. Każdy z nas odczuwa bowiem także potrzebę samoakceptacji, poczucia kontroli nad własnym życiem. Potrzeby te nie mogą być jednak zaspokojone jeśli wciąż poddajemy się wpływowi innych By zachować pozytywny wizerunek samego siebie, konieczne jest uzyskanie stanu równowagi pomiędzy realizacją własnych pragnień a spełnianiem potrzeb innych ludzi. Nie można więc popadać w skrajny egoizm i szczerość czy przeciwnie - w kłamstwa i obłudę. Postawa asertywna stanowi w tym wypadku najlepsze rozwiązanie. Asertywność polega na otwartym mówieniu o tym, czego się pragnie i czego się nie chce. Jeżeli nie zgadzamy się na coś, powinniśmy jasno i wprost wyrazić nasze zdanie, ewentualnie podać powody swojego postępowania bez nadmiernego tłumaczenia się czy usprawiedliwiania. Druga osoba ma obowiązek uszanować naszą decyzję. W rozmowie powinniśmy używać komunikatów typu JA, czyli takich, które odnoszą się bezpośrednio do naszej osoby (np. JA czuję, pragnę, myślę, itd.). Jasne określenie własnych emocji i postaw umożliwia w większym stopniu budowanie szczerych i trwałych więzi z innymi
Zachowań asertywnych można się nauczyć.
Ludzie zazwyczaj mają tendencję do zachowywania się w sposób:
agresywny - bronią swoich praw, ale nie szanują praw innych
uległy - nie bronią swoich praw, ale szanują prawa innych
asertywny - bronią swoich praw i szanują prawa innych
Dlaczego zachowujemy się agresywnie?
boimy się, że nie dostaniemy tego, co chcemy
nie wierzymy w samych siebie
wcześniej okazywało się to skuteczne
chcemy zwrócić na siebie uwagę
chcemy zademonstrować swoją władzę
chcemy wyładować złość (będącą często wynikiem nierealnych oczekiwań)
chcemy manipulować innymi
Zachowania agresywne
Co ryzykujemy?
konflikty w stosunkach z innymi ludźmi (czują się zagrożeni)
utratę szacunku dla samego siebie utratę szacunku dla innych
będziemy nie lubiani
poważny stres
dojdzie do przemocy
rezultaty przeciwne do zamierzonych
Dlaczego zachowujemy się ulegle?
boimy się utraty aprobaty ze strony innych
boimy się reakcji innych
uważamy, że jest to właściwe, grzeczne zachowanie
chcemy uniknąć konfliktów
chcemy manipulować innymi
Dlaczego zachowujemy się asertywnie?
jesteśmy zadowoleni z siebie i z innych
mamy szacunek dla siebie i innych
pomaga nam to w osiągnięciu celów i realizacji naszych potrzeb
dzięki temu mniej ranimy innych
dzięki temu rośnie wiara w siebie
daje to poczucie kontroli nad własnym życiem
jesteśmy uczciwi w stosunku do innych
PODSTAWOWE PRAWA ASERTYWNOŚCI:
Masz prawo być traktowany z szacunkiem.
Masz prawo oceniać swoje zachowanie, myśli i uczucia i ponosić za nie odpowiedzialność.
Nie musisz podawać żadnych powodów ani wymówek w celu usprawiedliwienia swego zachowania w odmawianiu robieniach złych i głupich rzeczy.
Masz prawo osądzić, czy jesteś zobowiązany do rozwiązywania problemów innych ludzi.
Masz prawo zmienić zdanie.
Masz prawo powiedzieć : NIE, nie wiem, nie rozumiem, to mnie nie obchodzi, nie czując się z tego powodu winnym.
PAMIĘTAJ UCZNIU ! TWOIM OBOWIĄZKIEM JEST CHODZIĆ DO SZKOŁY,
DLATEGO NIE MOŻESZ POWIEDZIEĆ: NIE CHCĘ SIĘ UCZYĆ!
B.U
Zwróć uwagę na odpowiedni sposób zasłania twarzy podczas kichania czy kasłania. Pamiętaj, że Ty także powinieneś je stosować, bo dziecko uczy się przez obserwację dobrego przykładu.